ความรู้สำหรับประชาชน
  - มะเร็งลำไส้ใหญ่ ภัยเงียบที่ควรรู้
  - ไวรัสตับอักเสบบีและซีกับมะเร็งตับ
  - มะเร็งปากมดลูกและวัคซีน
  - มะเร็งศีรษะและลำคอ
  - มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
  - มะเร็งผิวหนัง
  - มะเร็งรังไข่
  - มะเร็งโพรงหลังจมูก
  - มะเร็งช่องปาก
  - มะเร็งต่อมไทรอยด์
  - มะเร็งกล่องเสียง
  - เนื้องอกสมอง
  - มะเร็งกระเพาะอาหาร
  - มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
  - มะเร็งหลอดอาหาร
  - มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
  - มะเร็งต่อมลูกหมาก
  - มะเร็งตับ
  - มะเร็งลำไส้ใหญ่และลำไส้ตรง
  - มะเร็งเต้านม
  - มะเร็งปอด
  - มะเร็งปากมดลูก
 
ความรู้โรคมะเร็ง
 
 
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
 
     
 
วันที่ 19 เดือนมกราคม พ.ศ.2552
 
     
 
         เลือดของคนเราประกอบด้วยสิ่งที่สำคัญสองส่วนคือ น้ำเลือดและเม็ดเลือด เม็ดเลือดที่สำคัญมี 3 ชนิดคือ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวและเกร็ดเลือด ซึ่งส่วนใหญ่สร้างจากไขกระดูก เม็ดเลือดแดงมีหน้าที่นำออกซิเจนไปให้เนื้อเยื่อต่าง ๆ ของร่างกายเพื่อนำไปใช้ในการสร้างพลังงาน เม็ดเลือดขาวมีหน้าที่ต่อสู้กับเชื้อโรคต่าง ๆ ส่วนเกร็ดเลือดมีหน้าที่ช่วยทำให้เลือดหยุดหากเกิดบาดแผล
          มะเร็งเม็ดโลหิตขาวหรือที่มักเรียกกันว่าลิวคีเมีย แบ่งออกเป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ คือชนิดเฉียบพลันและชนิดเรื้อรัง แต่ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน ซึ่งเป็นชนิดที่พบมากที่สุด
 
         มะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน เป็นโรคมะเร็งทางโลหิตวิทยาที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือดในไขกระดูก ทำให้มีการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนของเซลล์ตัวอ่อนของเม็ดโลหิตขาวเพิ่มขึ้นอย่างมาก แต่เซลล์เหล่านั้นไม่สามารถเจริญเป็นตัวแก่ได้ตามปกติ เซลล์ตัวอ่อนของเม็ดโลหิตขาวในไขกระดูกจะเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ เซลล์มะเร็งเหล่านี้จะแทนที่และยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ซึ่งสร้างเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวและเกร็ดเลือด จนเกิดอาการและ
อาการแสดงในผู้ป่วยในระยะเวลาอันสั้น เช่น มีอาการซีด อ่อนเพลีย มีเลือดออกผิดปกติหรือจุดเลือดออกเนื่องจากเกร็ดเลือดต่ำ ติดเชื้อง่ายมีอาการไข้สูง นอกจากนี้ยังอาจเกิดอาการผิดปกติจากการที่เซลล์มะเร็งแทรกตัวเข้าไปในเนื้อเยื่ออื่นๆอีกด้วย เช่น ต่อมน้ำเหลือง ตับ ม้าม ผิวหนัง หรือเยื่อหุ้มสมอง เป็นต้น

          มะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน เป็นโรคที่มีพยาธิกำเนิดในระดับเซลล์หลายรูปแบบทำให้แบ่งเป็นชนิดย่อยได้หลายชนิด แต่ละชนิดมีการดำเนินโรคและพยากรณ์โรคที่แตกต่างกัน ส่งผลให้การพิจารณาเลือกการรักษาต้องคำนึงถึงชนิดย่อยของโรคด้วย การแยกชนิดย่อยทำได้หลายระบบทั้งการจัดแบ่งตามลักษณะรูปร่างของเซลล์ จัดแบ่งกลุ่มตามความผิดปกติของโครโมโซม และความผิดปกติระดับยีน
     
แนวทางการวินิจฉัยมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน :
          การวินิจฉัยมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน อาศัยการตรวจเลือดและการตรวจไขกระดูกเป็นหลัก ผู้ป่วยมักมีประวัติการเกิดโรคค่อนข้างเร็ว อาการและอาการแสดงที่ปรากฏมักเกี่ยวเนื่องกับภาวะไขกระดูกล้มเหลว และเซลล์มะเร็งที่แทรกเข้าไปในเนื้อเยื่อต่างๆรบกวนการทำงานตามปกติของอวัยวะนั้นๆ ร่วมกับความผิดปกติที่เกิดจากการมีเซลล์มะเร็งจำนวนมากในร่างกาย

          อาการและอาการแสดงที่พบบ่อยได้แก่ ไข้ ซีด เลือดออกผิดปกติ ต่อมน้ำเหลืองโต ตับโต ม้ามโต น้ำหนักลด ผู้ป่วยบางรายอาจมาพบแพทย์ด้วยผื่นหรือปื้นที่ผิวหนัง อัณฑะบวมโต หรือปวดกระดูก ปวดข้อ ก็ได้ นอกจากนั้นยังพบว่าผู้ป่วยมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลันบางรายอาจมีอาการผิดปกติทางระบบประสาท โดยอาจจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียนพุ่ง เนื่องจากมีเซลล์มะเร็งแทรกตัวในเยื่อหุ้มสมองทำให้ความดันในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้นได้
          ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักตรวจพบเม็ดเลือดขาวชนิดตัวอ่อนสูงเป็นจำนวนมากในกระแสเลือด แต่ผู้ป่วยจำนวนหนึ่งอาจมีเม็ดเลือดขาวต่ำและตรวจไม่พบเม็ดเลือดขาวชนิดตัวอ่อนในเลือดก็ได้ แต่ตรวจพบในไขกระดูกหรืออวัยวะอื่นจำนวนมากแทน

 
การประเมินผู้ป่วยเบื้องต้นก่อนการรักษา :
          ผู้ป่วยที่สงสัยเป็นมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน ควรได้รับการตรวจสภาพร่างกาย ดังนี้
          1. ซักถามประวัติ ต่าง ๆ เช่น ประวัติอาชีพที่เสี่ยงต่อโรค ประวัติการให้เลือด ประวัติโรคหัวใจ ประวัติการแพ้ยา ประวัติครอบครัว ประวัติการติดเชื้อต่าง ๆ เป็นต้น
          2. ตรวจร่างกายอย่างละเอียด
          - ประเมินสภาพร่างกายโดยรวม
          - ตรวจหาร่องรอยของการติดเชื้อในช่องปากและฟัน มีเชื้อราในช่องปากหรือไม่ ตรวจการติดเชื้อบริเวณโพรงหลังจมูก ปอด และ บริเวณ รอบ ๆ ทวารหนัก เป็นต้น
          - ตรวจร่างกายตามระบบ คือ หัวใจ ระบบการหายใจ ระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท
          - ตรวจหาโรคภายนอกอื่น ๆ เช่น ผิวหนัง ระบบประสาท ต่อมน้ำเหลือง ตับและม้าม ลูกอัณฑะ เป็นต้น
          - ตรวจหาร่องรอยของเลือดออกผิดปกติ เช่น ตา เหงือก ผิวหนัง เป็นต้น
          - ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อประเมินสภาวะทั่วไปของผู้ป่วยทั้งนี้เพื่อช่วยให้การรักษาผู้ป่วยประสบความสำเร็จมากขึ้นและลดอุบัติการณ์ของภาวะแทรกซ้อนระหว่างการรักษา
     
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ :
           - ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด และการตรวจสเมียร์เลือดด้วยการย้อมสี เป็นการตรวจขั้นพื้นฐานที่สามารถทำได้ในโรงพยาบาลทั่วไป แพทย์ทั่วไปสามารถให้การวินิจฉัยโรคมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลันได้ไม่ยาก เนื่องจากผู้ป่วยมักซีดและมีเกร็ดเลือดต่ำ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีจำนวนเม็ดเลือดขาวสูงมากและส่วนใหญ่เป็นเม็ดเลือดขาวตัวอ่อน
          - การตรวจไขกระดูก ควรทำการส่งตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัยและแยกชนิดย่อยของมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน การตรวจเหล่านี้มีความสำคัญและจำเป็นต้องทำเนื่องจากทำให้สามารถบอกพยากรณ์โรคมีผลต่อการเลือกการรักษาที่เหมาะสมแก่ผู้ป่วย
          - การตรวจระดับยีน การตรวจระดับยีนนอกจากจะมีประโยชน์ในการช่วยแยกชนิดของมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลันและบอกพยากรณ์โรคแล้ว ยังมีประโยชน์ในการติดตามโรคหลังการรักษา ซึ่งกรณีนี้สามารถทำได้เฉพาะกรณีที่ผู้ป่วยมีความผิดปกติของโครโมโซมที่สามารถทำการตรวจระดับยีนได้

          นอกจากนี้ยังจำเป็นต้องทำการตรวจเพื่อประเมินสภาพร่างกายทั่วไปของผู้ป่วยก่อนการรักษา ซึ่งเป็นการตรวจความสมบูรณ์ของระบบต่าง ๆ ของร่างกายผู้ป่วยทุกรายก่อนเริ่มให้การรักษาด้วยเคมีบำบัด เช่น การเจาะเลือด การถ่ายภาพรังสีทรวงอก การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เป็นต้น
     
แนวทางการรักษา :
          1. การรักษาแบบประคับประคอง
          ในสถานพยาบาลที่ไม่อาจให้เคมีบำบัดแนะนำให้ส่งต่อผู้ป่วยไปยังสถานพยาบาลขนาดใหญ่ที่มีความพร้อมมากกว่า ทันทีหลังให้การรักษาแบบประคับประคองให้ผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤตแล้ว การรักษาประคับประคองที่ควรทำได้แก่ การให้ส่วนประกอบของเลือดชนิดต่าง ๆ ที่เหมาะกับภาวะโรคของผู้ป่วย การให้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วย ที่มีไข้ การลดจำนวนเม็ดเลือดขาวเบื้องต้น เป็นต้น
          2. การรักษาจำเพาะ
          การรักษามะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลันจะใช้เคมีบำบัดเป็นหลัก โดยมีเป้าหมายเพื่อทำให้ไขกระดูกกลับมาทำหน้าที่ตามปกติให้ได้เร็วที่สุด โดยสามารถกำจัดเซลล์มะเร็งให้ได้มากที่สุดป้องกันการเพิ่มจำนวนของ เซลล์มะเร็งเม็ดเลือดขาวที่ดื้อต่อยาเคมีบำบัด ป้องกันการเกิดโรคในตำแหน่งที่ยาเคมีบำบัดเข้าถึงได้ยาก เช่น ระบบประสาทส่วนกลาง และกำจัดเซลล์มะเร็งเม็ดโลหิตขาวจำนวนเล็กน้อยที่หลงเหลืออยู่ โดยการให้เคมีบำบัดต่อเนื่องอีกระยะหนึ่งหลังผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะโรคสงบแล้ว ดังนั้นชุดยาเคมีบำบัดที่ใช้จึงประกอบด้วยยาหลายชนิดให้ในขนาดและเวลาต่าง ๆ กัน
 
พยากรณ์โรคของผู้ป่วยมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน :
          ผู้ป่วยมะเร็งเม็ดโลหิตขาวชนิดเฉียบพลัน ที่ไม่ได้รับการรักษาจะถึงแก่กรรมอย่างรวดเร็วภายในเวลาไม่กี่วันหรือไม่กี่สัปดาห์ เนื่องจากภาวะไขกระดูกล้มเหลวทำให้ผู้ป่วยติดเชื้อรุนแรงหรือเลือดออกในอวัยวะที่สำคัญ ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยโปรแกรมการรักษาที่เหมาะสมมีโอกาสเข้าสู่ภาวะโรคสงบ ประมาณร้อยละ 70-85 ในผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่ได้รับการรักษาเต็มที่สามารถหวังผลหายขาดได้ประมาณร้อยละ 20-40 ทั้งนี้ขึ้นกับ อายุของผู้ป่วย จำนวนเม็ดเลือดขาวเมื่อแรกวินิจฉัย และความผิดปกติของโครโมโซมที่ตรวจพบ
 
กลับสู่ด้านบน
 
     
Untitled Document

   
      Best view 1024 x 768 pixel for Internet Explorer © หน่วยสารสนเทศมะเร็ง  โรงพยาบาลสงขลานครินทร์
    ตำบลคอหงส์ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90110 โทร 0-7445-1595 โทรสาร 0-7445-1595 
ติชมได้ที่นี่ : pparadee@medicine.psu.ac.th